اثر تنش شوری بر تغییرات فتوسنتزی در برخی از ژنوتیپ‌های منتخب انار (Punica granatum) در شمال ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

2 دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

3 استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

4 استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری ، ایران.

10.30466/rip.2023.54511.1263

چکیده

یکی از مهم‌ترین اهداف احداث باغ‌های مدرن انار، عملکرد اقتصادی مناسب، در شرایط تنش شوری است. به همین منظور، معرفی و استفاده از ژنوتیپ‌های متحمل در برابر تنش شوری بسیار ضروری می‌باشد. این آزمایش در سال 1399 به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام شد. فاکتور اول ارقام و ژنوتیپ‌های انار در 15 سطح، شامل چهار ژنوتیپ وحشی از محل ژرم‌پلاسم (اینچه‌برون، علی‌آباد، کردکوی از استان گلستان و میانکاله از استان مازندران)، هشت رقم محلی (قند و ترش گلوگاه، شیرین، ترش و گل‌انار بهشهر، فرشته قرمز ساری، شیرین و ترش شیوند خوزستان)، دو رقم تجاری صادراتی (یوسف‌خانی و ملس ممتاز ساوه) و یک رقم خارجی (واندرفول) و فاکتور دوم شوری آب آبیاری در سه سطح شاهد، 2/5 و 6/4 گرم در لیتر نمک کلرید سدیم ( 1/4، 4 و 8 دسی‌زیمنس بر متر) در چهار تکرار، بر روی نهال‌های انار، انجام شد. پس از ریشه‌زایی، استقرار و رشد کافی قلمه‌ها در گلدان، تنش شوری در تیر ماه اعمال و به مدت دو ماه و نیم ادامه یافت، سپس صفات فتوسنتزی، اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که در اغلب ژنوتیپ‌ها و ارقام مطالعه شده بعد از اعمال تنش شوری، شاخص‌های فتوسنتزی مانند دی‌اکسید کربن محفظه، دی‌اکسید کربن جذب شده، جریان گازهای فتوسنتزی، تابش فعال فتوسنتزی، رسانایی بخار آب روزنه برگ، نرخ جذب دی‌اکسید کربن، عملکرد کوانتومی، کاهش و سیگنال‌های اکسین درونی افزایش یافت. پس از رتبه‌بندی و در پایان آزمایش رقم واندرفول به‌عنوان متحمل‌ترین ژنوتیپ و در مقابل شیرین بهشهر به‌عنوان حساس‌ترین ژنوتیپ به تنش شوری معرفی شدند.

کلیدواژه‌ها