پاسخ به تنش شوری در برخی ژنوتیپ‌های دانهالی گواوا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.

2 دانشیار پژوهشکده هرمز، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.

3 استادیار بخش زراعی باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایران.

10.30466/rip.2023.54612.1272

چکیده

گزینش ژنوتیپ‌های متحمل به شوری، یک رویکرد کارآمد برای مقابله با آب‌ و خاک شور است. یک آزمایش گلخانه ­ای در طی سال­های 1395 تا 1397، در گلخانه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان، برای ارزیابی پاسخ­ های مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی دانهال­ های گواوا در برابر آب شور انجام شد. دوازده ژنوتیپ بذری یکساله گواوا ده هفته با آب شور (0/5 و 5 دسی­ زیمنس ­بر­متر) آبیاری شدند. تیمار با آب شور کاهش محتوای آب نسبی برگ، رنگیزه های کلروفیل، کاروتنوئید، پروتئین، آنتوسیانین، کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم دو، ماده خشک شاخساره و برگ را در ژنوتیپ های گواوا به همراه داشت. همچنین میزان نشت یونی، قندهای محلول، فعالیت آنزیم های پروتئاز، کاتالاز و پراکسیداز روند افرایشی نشان دادند. بیشترین ماده خشک برگ و شاخساره در شوری 5 دسی ­زیمنس­ بر­متر به ­ترتیب در ژنوتیپ­ های AC-04  و AC-05 مشاهده شد. کمترین ماده خشک برگ نیز به ترتیب متعلق به ژنوتیپ­ هایAC-02 ،AC-01  AC-03 و AC-11 در شوری 5 دسی ­زیمنس بر­متر بود. کمترین ماده خشک شاخساره نیز در ژنوتیپ‌های AC-06 ،AC-02 و AC-08 (به‌ترتیب 49/76، 50/60 و 51/12 درصد) مشاهده گردید. آنالیز کلاستر، ژنوتیپ­ ها را به چهار گروه تقسیم کرد. در گروه اول (AC-11 ،AC-10 و AC-12)، کمترین مقدار پروتئین، پراکسیداز، کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم دو و بیشترین نشت یونی ثبت شد. در گروه دوم (AC-02 ،AC-01 و AC-03)، کمترین میزان رنگیزه­ های فتوسنتزی و فعالیت کاتالاز مشاهده شد. گروه سوم (AC-08 ،AC-07 ،AC-06 و AC-09 ) واکنش بینابین داشتند. ژنوتیپ­ های AC-04 و AC-05، نیز با داشتن بیشترین محتوای آب نسبی برگ، غلظت رنگیزه، فعالیت کاتالاز، پراکسیداز و ماده خشک برگ گروه چهارم را تشکیل دادند. در نهایت AC-04 و AC-05 به عنوان ژنوتیپ های متحمل به شوری و AC-11 ،AC-10 و AC-12 به عنوان ژنوتیپ­های حساس در نظر گرفته شدند.

کلیدواژه‌ها