تأثیر زمان برداشت بر تغییرات فیزیکوشیمیایی میوه برخی ژنوتیپ‌های پرتقال در مقایسه با رقم تجاری پرتقال مارس (Citrus sinensis cv. Mars)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهی، گروه زیست شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.

2 دانشیار گروه زیست شناسی، واحد تنکابن، دانشکاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.

3 استاد پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رامسر، ایران.

4 استادیار گروه زیست شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.

10.30466/rip.2023.54710.1281

چکیده

مرکبات از جمله محصول‌های مهم مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری به شمار می‌آیند و در بین آن‌ها میوه پرتقال به دلیل ارزش غذایی بالا بیش‌ترین سطح زیر کشت را دارا می‌باشد. به دلیل فراوانی دورگ‌ها و ژنوتیپ‌های طبیعی و مصنوعی ایجاد شده در مرکبات، شناسایی و گزینش ژنوتیپ‌های برتر موضوع بسیار مهمی می‌باشد. مطالعه حاضر به منظور بررسی ویژگی‌های فیزیکوشیمایی میوه برخی از ژنوتیپ‌های شبه پرتقال در طول مراحل مختلف رسیدگی در سال 1399 انجام شد. بدین منظور 4 ژنوتیپ پرتقال (شامل G3، G4، G5 و G6) همراه با شاهد (پرتقال مارس) در سه زمان به فواصل 30 روز (از 20 آبان تا 20 دی) برداشت شده و از نظر برخی صفات فیزیکوشیمایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. مشخض شد که با تأخیر در برداشت میوه ژنوتیپ‌های مختلف پرتقال، صفات مورفولوژی میوه شامل وزن، طول، قطر، حجم، میزان عصاره، هم‌چنین TSS، نسبت TSS/TA و شاخص‌های *a و *b رنگ پوست میوه به‌طور معنی‌داری افزایش یافتند. از طرف دیگر، میزان TA و شاخص‌های *L و chroma با تأخیر در برداشت میوه ژنوتیپ‌های مختلف پرتقال کاهش معنی‌داری پیدا کردند. ژنوتیپ G6 از نظر ابعاد میوه [وزن (201/03 گرم)، طول (75/84 میلی‌متر)، قطر (77/18 میلی‌متر)، حجم (225/38 سانتی‌متر مکعب)]، میزان عصاره (86/23 درصد) و هم‌چنین مطلوبیت طعم و مزه [TA کم‌تر و نسبت TSS/TS بالاتر (15/16)] در وضعیت بهتری قرار داشت. در نهایت، می‌توان کشت و کار ژنوتیپ G6 و هم‌چنین برداشت در 20 آذر ماه میوه آن را به منظور تولید میوه پرتقال باکیفیت پیشنهاد نمود.
 

کلیدواژه‌ها


آمارنامه کشاورزی. 1401. آمارنامه کشاورزی، محصولات باغبانی و گلخانه‌ای. وزارت جهاد کشاورزی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات. 307 ص.
حبیبی، ف. و رمضانیان، ا. 1396. تغییرهای فیزیکوشیمیایی و ترکیب‌های زیست‌فعال میوه پرتقال خونی رقم سانگین در دوره رسیدن. مجله علوم و فنون باغبانی ایران، 18(4): 365-376.
سیدی، ا.، فیروزبخت، ز. و احمدزاده، م. 1400. بررسی ارزش غذایی و کیفیت ظاهری میوه ده رقم پرتقال (Citrus sinensis) روی پایه نارنج (Citrus aurantium). علوم باغبانی، 35(4): 507-520.
فتاحی‌مقدم، ج. 1391. بررسی رابطه خصوصیات فیزیکوشیمیایی بهینه میوه و زمان برداشت در برخی ارقام مرکبات. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری، رامسر. 62 ص.
فتاحی‌مقدم، ج. و سیدقاسمی، س.ا. ۱۳۹۸. تعیین ویژگی‌های فیزیکی‌شیمیایی و آنتی‌اکسیدانی آب‌میوه‌، میوه‌ دو رقم لیموترش کوک‌اورکا و خوشه‌ای (C. limon cvs. Cook Eureka & Khoushehi) طی رسیدن و عمرقفسه‌ای. مجله علوم و صنایع غذایی ایران، ۱۶(۹۴): ۱۵۲-۱۳۹.
فتاحی‌مقدم، ج.، سیدقاسمی، س.ا. و نجفی، ک. 1396. ارزیابی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی میوه‌ نارنگی‌های جدید نوشین (Citrus reticulata cv. Noushin) و شاهین (Citrus reticulata cv. Shahin) طی زمان‌های مختلف برداشت. تولیدات گیاهی، 40(4): 77-90.
کیااشکوریان، م.، فتاحی‌مقدم، ج.، فقیه‌نصیری، م. و نجفی، ک. 1398. بررسی اثر زمان برداشت بر کیفیت میوه پرتقال تامسون. یازدهمین کنگره علوم باغبانی. 4 تا 7 شهریور، دانشگاه ارومیه.
Abouzari, A. and Mahdi Nezhad, N. 2016. The investigation of citrus fruit quality. Popular characteristic and breeding. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 64(3): 725-740.
Gupta, A.K., Medhi, M., Chakraborty, S., Yumnam, M. and Mishra, P. 2021. Development of rapid and non-destructive technique for the determination of maturity indices of pomelo fruit (Citrus grandis). Journal of Food Measurement and Characterization, 15(2): 1463-1474.
Habibi, F., García-Pastor, M.E., Puente-Moreno, J., Garrido-Auñón, F., Serrano, M. and Valero, D. 2023. Anthocyanin in blood oranges: A review on postharvest approaches for its enhancement and preservation. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 63(33): 12089-12101.
Inglese, P. and Sortino, G. 2019. Citrus history, taxonomy, breeding, and fruit quality. In Oxford research Encyclopedia of environmental science. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780199389414.013.221.
Kowalska, M., Konopska, J., Feszterová, M., Zbikowska, A. and Kowalska, B. 2023. Quality assessment of natural juices and consumer preferences in the range of citrus fruit juices. Applied Sciences, 13(2): 765.
Ladaniya, M. 2022. Citrus Fruit, Biology, Technology, and Evaluation, 2nd Edition, Academic Press, 858 pages. https://doi.org/10.1016/C2012-0-06022-X.
Le Roux, S. 2006. Preharvest manipulation of rind pigments of Citrus spp. Ph.D. Thesis. Stellenbosch: University of Stellenbosch.
Machado, F.L.D.C., Costa, J.D.P.D., Teixeira, A.D.S. and Costa, J.M.C.D. 2015. The influence of rootstock and time of harvest on the fruit quality during storage of in two grapefruit cultivars. Acta Scientiarum Agronomy, 37(3): 339-346.
Russo, M., Bonaccorsi, I.L., Arigò, A., Cacciola, F., De Gara, L., Dugo, P. and Mondello, L. 2021. Blood orange (Citrus sinensis) as a rich source of nutraceuticals: Investigation of bioactive compounds in different parts of the fruit by HPLC-PDA/MS. Natural Product Research, 35(22): 4606-4610.
Sachan, N. and Kumar, V. 2022. A critical review on physiological changes during growth maturation and ripening of citrus fruits. European Journal of Nutrition and Food Safety, 14(11): 146-159.
Shimizu, T., Aka Kacar Y., Cristofani-Yaly M., Curtolo M. and Machado M.A. 2020. Markers, maps, and marker-assisted selection. In: The citrus genome. Springer, Cham, pp. 107-139.
Singh, J., Sharma, V., Pandey, K., Ahmed, S., Kaur, M. and Sidhu, G.S. 2021. Horticultural classification of citrus cultivars. IntechOpen. pp. 1-24. https://doi.org/10.5772/intechopen.96243
Talon, M., Caruso, M. and Gmitter jr, F.G. 2020. The genus citrus. Woodhead Publishing. p. 538. https://doi.org/10.1016/C2016-0-02375-6.