بررسی روند تغییرات صفات میوه و هسته در برخی از ژنوتیپ های انتخابی زیتون در برداشت‌های مختلف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشیار گروه تولیدات گیاهی و ژنتیک، دانشکده دانش و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

3 فارغ‌التحصیل دکتری میوه‌کاری، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

10.30466/rip.2024.55035.1302

چکیده

زیتون گیاهی نیمه‌گرمسیری است که به دلیل ارزش غذایی بالا، در بسیاری از نقاط دنیا کشت و کار می‌شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی روند تغییرات صفات میوه و هسته ژنوتیپ‌های انتخابی زیتون در تاریخ‌های مختلف برداشت در شرایط آب و هوایی شهرستان سرپل ذهاب در ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو واقع در استان کرمانشاه در سال باغی 1398 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل درختان بالغ هفت ژنوتیپ برتر زیتون به نام‌های D1 ،Dd1 ،Gw ،Ps1 ،Bn3 ،Bn6 و Ds3 و تاریخ‌های برداشت 15 تیر، 30 تیر، 15 مرداد، 30 مرداد، 15 شهریور، 30 شهریور و 15 مهر بودند. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ Dd1 با بیشترین وزن میوه، قطر میوه، وزن تر و خشک گوشت و بیشترین حجم میوه در میان ژنوتیپ‌های دیگر بهترین خصوصیات کمی میوه را نشان داد و با نزدیک شدن به برداشت‌های آخر بر میزان صفات کمی میوه و هسته افزوده شد و بیشترین وزن میوه، قطر میوه، وزن خشک گوشت، درصد گوشت و بیشترین نسبت وزن گوشت به هسته در تاریخ برداشت 15 مهر مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها


ابدالی، ع.، حسینی­ مزینانی، م.، عطایی، س.، حسینی، س.م. و نقوی، م.ر. 1390. بررسی تنوع درون رقمی چهار رقم زیتون ایرانی با استفاده از خصوصیات مورفولوژیکی و نشانگرهای  RAPD. مجله زیست­شناسی ایران، 24(6)، 879-868.
ابراهیم ­نیا، س.، سیفی، ا.، همتی، خ. و فریدونی، ح. 1398. بررسی تنوع ریخت‌شناسی برخی از ژنوتیپ‌های زیتون منطقه گرگان. نشریه پژوهش‌های تولید گیاهی، 26(4): 113-97.
پیرمرادیان، م. 1384. معرفی برخی از ارقام سیب بومی استان اصفهان، چهارمین کنگره علوم باغبانی، تهران، دانشگاه فردوسی.
ترک­زبان، ب.، عطایی، س.، صبورا، ع.، عظیمی، م. و حسینی­مزینانی، س. 1389. بررسی تنوع برخی ژنوتیپ‌های ناشناخته زیتون در کلکسیون ایستگاه تحقیقات طارم با استفاده از مارکرهای ریخت‌شناسی. زیست‌شناسی ایران، 23(4): 520-531.
جامی، م.، ربیعی، و. و طاهری، م. 1395. تأثیر زمان برداشت بر وزن میوه، تجمع روغن و باردهی چند رقم زیتون در شهرستان طارم (استان زنجان). علوم باغبانی ایران، 47(2): 273-265.
درویشیان، م. 1377. زیتون. انتشارات آموزش کشاورزی وابسته به معاونت آموزشی وترویج کشاورزی (آموزش کشاورزی وابسته به دفتر خدمات تکنولوژی آموزشی وزارت جهاد کشاورزی)، 314 ص.
طباطبایی، م. 1374. زیتون و روغن آن. انتشارات صندوق مطالعاتی توسعه کشت زیتون، 400 ص.
میرنظامی ضیابری، س.ح. و ربانی، ع. 1376. تأثیر عوامل موثر بر کیفیت و کمیت  روغن زیتون استخراج شده در منطقه گیلان. گزارش طرح تحقیقاتی دانشگاه تهران.
Anon, 1997. Methodology for the Secondary Characterization of Olive Varieties Held in Collections. Project RESGEN-CT (67/97), EU/COI, p.20.
Balatsouras, G., Papoutsis, G. and Papamichael-Balatsoura, V. 1988. Changes in olive fruit of 'Conservolea' during development viewed from the standpoint of green and black pickling. Olive, 19: 43-55.
Cantini, C., Cimato, A. and Sani, G. 1999. Morphological evaluation of olive germplasm present in Tuscany region. Euphytica, 109(3): 173-181.
Dehghan-Seresht, M., Khadivi, A., Tunc, Y. 2025. Morphological and pomological characterizations of olive (Olea europaea L.) cultivars. Genetic Resources and Crop Evolution, 72: 5735-5751.
Fahadi Hoveizeh, N., Gholami, R., Zahedi, S.M., Gholami, H., Carillo, P. 2023. Effects of harvesting time on fruit development process and oil content of selected Iranian and foreign olive cultivars under subtropical conditions. Plants, 12(14): 2737.
Ferguson, L., Rosa, U.A., Castro-Garcia, S., Lee, S.M., Guinard, J.X., Burns, J., Krueger, W.H., O'connell, N.V. and Glozer, K. 2010. Mechanical harvesting of California table and oil olives. Advances in Horticultural Science, 24(1): 53-63.
Hamidoghli, Y., Jamalizadeh, S. and Malakroudi, M.R. 2008. Determination of harvesting time effect on quality and quantity of olive (Olea europaea L.) oil in Roudbar regions. Journal of Food, Agriculture and Environment, 6: 238-241.
IOC. International Olive Council. 2019. Available online: http://www.internationaloliveoil.org (accessed on 5 June 2019).
Jibara, G., Jahwar, A., Bido, Z., Cardone, G., Dragotta, A. and Famiani, F. 2006. Preliminary results on the characterization of fruit and oil quality of the main Syrian olive cultivars. In Olivebioteq 2006, Second Internation Seminar" Biotechnology and Quality of Olive Tree Products Around the Mediterranean Basin" Vol. 1, pp. 183-186.
Lavee, S. 1989. Involvement of plant growth regulators and endogenous growth substances in the control of alternate bearing. Acta Horticulturae, 239: 311-322.
Menz, G. and Vriesekoop, F. 2010. Physical and chemical changes during the maturation of Gordal Sevillana olives (Olea europaea L., cv. Gordal Sevillana). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 58(8): 4934-4938.
Nejadrezaei, N., Allahyari, M.S., Sadeghzadeh, M., Michailidis, A. and El Bilali, H. 2018. Factors affecting adoption of pressurized irrigation technology among olive farmers in Northern Iran. Applied Water Science, 8: 1-9.
Neves, L.H., Santos, R.I.N., dos Santos Teixeira, G.I., de Araujo, D.G., Silvestre, W.V.D., Pinheiro, H.A. 2019. Leaf gas exchange, photochemical responses and oxidative damages in assai (Euterpe oleracea Mart.) seedlings subjected to high temperature stress. Scientia Horticulturae, 257: 108733.
Nissim, Y., Shloberg, M., Biton, I., Many, Y., Doron-Faigenboim, A., Zemach, H., Hovav, R., Kerem, Z., Avidan, B. and Ben-Ari, G. 2020. High temperature environment reduces olive oil yield and quality. PLoS One, 15(4): e0231956.
Padula, G., Giordani, E., Bellini, E., Rosati, A., Pandolfi, S., Mennone, C., Pannelli, G., Ripa, V., De Rose, F., Perri, E. and Buccoliero, A. 2008. Field evaluation of new olive (Olea europaea L.) selections and effects of genotype and environment on productivity and fruit characteristics. Advances in Horticultural Science, 22: 1000-1008.
Tunc, Y., Yaman, M., Yilmaz, K.U. 2024. Determination of phenotypic diversity and effective temperature sum times in some olive (Olea europaea L.) varieties by using phenological stages with multivariate analysis. Applied Fruit Science, 66: 1151-1161.